Nhu cầu về các chất dinh dưỡng của cơ thể

1. Nhu cầu Protid.

Trong quá trình sống, thường xuyên diễn ra các quá trình phân hủy và sinh tổng hợp các chất, quá trình thay cũ đổi mới về thành phần tế bào. Ðể đảm bảo quá trình phân hủy và đổi mới hàng ngày cần bổ xung chất protid vào máu. Chất protid trong  cơ thể người chỉ có thể tạo thành từ protid có trong thực phẩm, chất protid trong cơ thể người không thể tạo thành từ chất lipid và glucid.

Người ta đã xác định được những yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu sử dụng protid như: Các yếu tố công kích (stress, lo âu, phiền muộn, mất ngủ, nhiễm khuẩn nhẹ...) các yếu tố này làm tăng 10% như cầu protid. Khi bị nhiễm khuẩn cơ thể tăng quá trình giáng hóa protid, tổn thương ở các mô bị nhiễm khuẩn, sốt đều dẫn tới nhu cầu sử dụng protid tăng lên. Ở người lao động nhu cầu protid tăng lên không chỉ do nhu cầu năng lượng tăng mà protid còn cần thiết cho việc tái tạo các thể liên kết photphat sinh năng lượng đòi hỏi cơ chất là protid.

Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO) và tổ chức nông nghiệp thực phẩm (FAO) thì nhu cầu protid  mỗi ngày của người trưởng thành là 0,75g/1kg thể trọng cho cả 2 giới.

Nhu cầu protid cao hơn ở trẻ em, ở phụ nữ có thai và cho con bú. Nhu cầu protid của trẻ em từ 0-12 tháng là: 1,5 - 2,3 g/kg cân nặng/ngày, từ 1-3 tuổi là: 1,5 - 2 g1kg cân nặng/ngày.

2. Nhu cầu lipid:

Ở các nước Châu âu, Bắc Mỹ trong khẩu phần ăn có tới 150 g lipid một ngày tức là chiếm khoảng 50% tổng số năng lượng của khẩu phần, trong khi đó nhiều nước châu Á, châu Phi lượng lipid ăn vào không quá 15 - 20g/1 người/1 ngày.

Theo kết quả một số nghiên cứu trên thế giới chỉ ra rằng nếu muốn nuôi dưỡng tốt, lượng lipid trong khẩu phần ăn phải chiếm khoảng 20% trong tổng số năng lượng của khẩu phần và không nên vượt quá 25-30% tổng số năng lượng của khẩu phần. Riêng đối với những người hoạt động thể lực nặng, nhu cầu năng lượng cao trên 4.000 Kcal/ngày lượng lipid có thể tăng lên nhưng cũng chỉ trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên nhu cầu về lipid còn phụ thuộc vào tuổi, tính chất lao động, đặc điểm dân tộc, khí hậu.

Ở người còn trẻ và trung niên tỷ lệ Protid: Lipid có thể là 1:1 nghĩa là lượng protid và lipid ngang nhau trong khẩu phần. Ở người đã đứng tuổi tỷ lệ lipid nên giảm bớt và tỉ lệ lipid với protid là 0,7:1. Ở người già lượng  lipid chỉ nên bằng 1/2 lượng protid.

Bảng nhu cầu Lipid tính theo g/kg cân nặng.

3. Nhu cầu glucid.

Trước đây, nhu cầu glucid của mỗi người được xác định phụ thuộc vào mức độ tiêu hao năng lượng, vì vậy các tác giả cho rằng glucid chỉ đơn thuần là nguồn cung cấp năng lượng. Ngày nay người ta thấy glucid có một số chức năng mà các chất dinh dưỡng khác không thể thay thế được. Hoạt động của tế bào não, tế bào thần kinh thị giác, mô thần kinh chủ yếu dựa vào glucid là nguồn năng lượng chính. Glucid còn đóng vai trò quan trọng khi liên kết với những chất khác tạo nên cấu trúc của tế bào, mô và các cơ quan. Không những thế, chế độ ăn đảm bảo glucid còn cung cấp cho cho cơ thể những chất cần thiết khác. Cho đến nay nhu cầu về glucid luôn dựa vào việc thỏa mãn nhu cầu về năng lượng và liên quan với các vitamin nhóm B có nhiều trong ngũ cốc.

Tác giả: TS.BS. Phạm Trần Linh - Viện tim mạch - Bệnh viện Bạch Mai