Dự án phòng, chống bệnh tim mạch - Chương trình mục tiêu Quốc gia về y tế
Tác giả: PGS.TS. Nguyễn Thị Bạch Yến
1. Khái niệm: “Dự phòng nguyên phát”: Dự phòng nguyên phát là dự phòng ngay từ lúc thụ thai, và tiếp tục duy trì cho đến khi còn nhỏ và đến tuổi trưởng thành để ngăn chặn sự phát triển hình thành lối sống không lành mạnh và các yếu tố nguy cơ liên quan đến lối sống,
Dự phòng nguyên phát là dự phòng ở cấp độ mỗi cá nhân với mục tiêu duy trì “nguy cơ tim mạch thấp” cho mọi người ở mọi độ tuổi.
Duy trì “nguy cơ tim mạch thấp” cho mỗi cá nhân trong suốt cuộc sống tức là duy trì các đặc điểm hành vi và lối sống khỏe mạnh để ngăn chặn sự phát triển của các yếu tố nguy cơ liên quan đến lối sống.
Về mục tiêu “Dự phòng nguyên phát”, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) đã đưa ra tiêu chí “Sức khỏe tim mạch lý tưởng”, bao gồm: không bị bệnh tim mạch, lối sống lành mạnh (tập thể dục đầy đủ, chế độ ăn lành mạnh, không hút thuốc và BMI <25 kg/m2) và các điều kiện sức khỏe tốt (huyết áp, cholesterol và đường huyết lúc đói ở mức bình thường và không do dùng thuốc). Để thúc đẩy “Dự phòng nguyên phát” BTM, Hội Tim mạch Hoa kỳ (AHA) đưa ra khuyến cáo “7 lối sống đơn giản”, bao gồm
1. Không hút thuốc hoặc bỏ thuốc lá > 1 năm
2. Chỉ số khối cơ thểBMI <25 kg / m2
3. Tập thể dục cường độ vừa 150 phút/tuần, hoặc cường độ mạnh 75 phút/ tuần
4. Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh(tuân thủ thực hành từ 4-5 thành phần chế độ ăn uống quan trọng (tương ứng ăn 2000 kcal mỗi ngày):
Thành phần dinh dưỡng khác:
5. Giữ mức Cholesterol toàn phần < 200 mg/dl (5.17 mmol/L)
6. Giữ mức Huyết áp <120/80 mmHg
7. Giữ mức Glucose huyết tương lúc đói <100mg/dL(5,5 mmol / L)
Tương tự, Hướng dẫn của Châu Âu về phòng ngừa bệnh tim mạch trong thực hành lâm sàng cũng xác định các đặc điểm của những người có “tim mạch mạnh khỏe”, về cơ bản thì các tiêu chuẩn này cũng tương tự như của AHA.
1. Không sử dụng thuốc lá
2. Không thừa cân (BMI bình thường 18,5 - 24,9 kg / m2)
3. Hoạt động thể chất đầy đủ: ít nhất 30 phút/ ngày và ít nhất 5 ngày một tuần
4. Thói quen ăn uống lành mạnh:
5. Cholesterol trong máu < 5 mmol/L (190 mg/dL)
6. Huyết áp < 140/90 mmHg
7. Chuyển hóa glucose bình thường, Glucose huyết tương đói<5,6 mmol / L (100 mg/dL)
8. Tránh căng thẳng quá mức.
Ngoài ra AHA cũng xác định “sức khỏe tim mạch lý tưởng” đối với trẻ em. Điều này rất quan trọng vì ở nhiều quốc gia, các bác sĩ nhi khoa chăm sóc trẻ em và có thể hành động cụ thể ngay từ thời thơ ấu để thiết lập và thúc đẩy phòng ngừa nguyên phát và tiên phát.