Các dấu hiệu nhận biết suy tim cấp

12/21/2022 10:58:47 AM  10:58

Tác giả: ThS.BS. Nguyễn Anh Quân - Viện Tim mạch, Bệnh viện Bạch Mai

Suy tim cấp là gì?

Suy tim là tình trạng bệnh lý trong đó tim không đủ khả năng đáp ứng nhu cầu oxy cho các hoạt động của cơ thể. Dựa vào diễn biến của bệnh, suy tim được chia thành hai thể là suy tim cấp và suy tim mạn tính. Suy tim cấp có thể là suy tim mới xuất hiện, cũng có thể là đợt tiến triển nặng lên của suy tim mạn tính gọi là đợt cấp mất bù của suy tim.
Suy tim cấp là nguyên nhân hàng đầu nhập viện ở những người bệnh trên 65 tuổi, tỷ lệ tử vong khi nhập viện 4 – 10%, tỷ lệ tử vong 1 năm sau xuất viện lên đến 25 – 30%. 
Người bệnh suy tim cấp cần được đánh giá chính xác, khẩn trương nhằm khởi động kịp thời các biện pháp điều trị tích cực.

Hình 1: Người bệnh suy tim cấp được hỗ trợ máy thở không xâm nhập do suy hô hấp nặng.

Các dấu hiệu nhận biết suy tim cấp

  • Thường khởi phát nhanh, cơ tim không đủ thời gian để thích nghi, vì thế các biểu hiện thường rầm rộ, người bệnh có thể nhanh chóng tiến triển đến tình trạng suy hô hấp cấp, sốc tim.
  • Các triệu chứng của suy tim cấp: Người bệnh mệt mỏi, khó thở, thở nhanh, xảy ra ở nhiều mức độ; nếu tình trạng suy tim nặng, người bệnh khó thở liên tục, vật vã, kích thích, ngồi dậy để thở, cảm giác thiếu oxy như “chết đuối trên cạn”, gọi là cơn phù phổi cấp. Ý thức có thể vật vã kích thích hoặc lơ mơ khi tình trạng thiếu oxy não nghiêm trọng. Chân tay lạnh ẩm, nổi vân tím toàn thân. Huyết áp khó đo, bắt mạch nhanh nhỏ.
  • Các triệu chứng của nguyên nhân gây suy tim cấp: Đau ngực trái do nhồi máu cơ tim cấp; sốt kéo dài, thiếu máu nếu do nhiễm khuẩn (viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn).

Hình 2: Một số triệu chứng, dấu hiệu của suy tim cấp

Các dấu hiệu gợi ý đợt cấp mất bù của suy tim mạn tính

  • Người bệnh đã được chẩn đoán suy tim trước đây; đợt này có thể thấy khó thở tăng lên, khả năng gắng sức giảm đi so với trước, mệt nhiều hơn thậm chí cả khi nghỉ ngơi.
  • Phù hai chân, trắng, mềm, đôi lúc kín đáo như đi dép, đi tất thấy chật hơn. Đi tiểu ít hơn. Theo dõi cân nặng thấy tăng cân. Ho khan, đặc biệt khi thay đổi tư thế, cảm giác tức nặng ngực do tràn dịch màng phổi. Người bệnh còn có thể thấy đầy bụng, bụng trướng, ăn uống kém, buồn nôn…
  • Các triệu chứng của nguyên nhân mất bù: Nhiễm trùng, sốt, đau ngực trái, hoặc đo thấy huyết áp tăng cao, đường máu cao.

Hình 2. Cách khám phù chân

Điều trị

Khi có các dấu hiệu gợi ý suy tim cấp, người bệnh tuyệt đối không tự điều chỉnh các thuốc đang dùng, có thể dẫn đến nguy hiểm tính mạng mà cần đến ngay các cơ sở y tế để được đánh giá và can thiệp kịp thời.

Về cơ bản, điều trị suy tim cấp gồm hai vấn đề chính: Một là ổn định huyết động, hai là tìm và giải quyết các nguyên nhân gây ra suy tim cấp.

Ổn định huyết động:

  • Liệu pháp Oxy hỗ trợ.
  • Nếu huyết áp thấp, tưới máu cho các cơ quan giảm: Sử dụng các thuốc vận mạch, tăng co bóp cơ tim.
  • Đánh giá tình trạng sung huyết: Sử dụng thuốc lợi tiểu, giãn mạch đường tĩnh mạch, chọc hút dịch màng phổi, dịch ổ bụng (nếu có).
  • Nếu không dung nạp với điều trị nội khoa, có thể cần phải xem xét hỗ trợ khác: Lọc máu liên tục, các biện pháp hỗ trợ tuần hoàn cơ học, …

Điều trị nguyên nhân gây suy tim cấp:

Tùy nguyên nhân gây suy tim cấp mà có các giải quyết đặc hiệu:

  • Hội chứng vành cấp: xem xét tái tưới máu cơ tim.
  • Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn: điều trị kháng sinh tích cực và xem xét phẫu thuật tuỳ theo tình trạng lâm sàng.
  • Thuyên tắc động mạch phổi có rối loạn huyết động hoặc tiến triển xấu đi qua thời gian theo dõi: xem xét điều trị tái tưới máu động mạch phổi bằng dùng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch, hút huyết khối qua đường ống thông hoặc phẫu thuật lấy huyết khối.
  • Viêm cơ tim cấp có biến chứng sốc tim hoặc rối loạn nhịp tim phức tạp: xem xét điều trị ECMO…